Op maandag 9 januari a.s. vierde de Drukkerswerkplaats met haar donateurs weer Koppermaandag met een feestelijke maaltijd in de Drukkerswerkplaats. Natuurlijk was er ook weer een speciale Koppermaandagprent!

De tekst van de achterzijde is:

Catharina van Alexandrië
(287-307) opgevoed in de
Zeven Vrije Kunsten,
is een van de populairste
heiligen uit de Middeleeuwen.
Ze bezat een stralende
persoonlijkheid, een sterk
karakter en een schat aan
kennis. Ze is de bescherm-
heilige van meisjes en vrouwen,
en van wetenschappers,
kunstenaars en ambachtslieden
zoals boekdrukkers. Haar
naamdag op 25 november
wordt nog altijd gevierd.

De zinsnede Sub Specie
Aeternitatis is afkomstig uit de
Ethica van Spinoza (1632-1677)
de filosoof die aan het ­begin van
de Verlichting stond.
Universeel is het verlangen
om te lezen, te leren en te
leven in een vrije en veilige
wereld, die ruimte biedt aan
verschillende opvattingen.

Deze boekenlegger ­annex
koppermaandag­prent van
2017 kwam tot stand dankzij
de ­­inspirerende samenwerking
tussen (typo)grafisch
ontwerper Peterpaul
Kloosterman en beeldend
kunstenares Karin de Rooy.

Koppermaandag is de eerste maandag na Driekoningen (6 januari). Op die dag hielden de gilden traditioneel een feestdag. De gildebrieven werden voorgelezen en de privileges die de leden van het gilde genoten, werden opgesomd. Vervolgens trokken de gildelieden de stad in om geld in te zamelen dat vervolgens werd verbrast. Zo sloten zij de donkere periode rond de kortste dag af.  De naam stamt waarschijnlijk van kopperen dat “feestvieren” of “smullen” betekent, via kop dat staat voor “beker”.

 

Toen in de 18e eeuw de gilden werden afgeschaft, bleef de traditie van de feestdag alleen in stand onder de drukkers. De gezellen van de drukkers drukten als proeve van vakbekwaamheid een speciale prent met een heilwens erop, de Koppermaandagprent, die zij op Koppermaandag aan de meesterdrukkers en de eigenaar van de  drukkerij overhandigden. In de 19e eeuw werden Koppermaandagprenten aan relaties gestuurd, als geschenk. In de loop van de 20e eeuw ging het ritueel vrijwel verloren, doordat men in plaats van Koppermaandagprenten, Kerst en Nieuwjaarskaarten ging versturen. Na de Tweede Wereldoorlog werd het gebruik deels weer in ere hersteld. In 1948 gebeurde dat in Haarlem, ‘s Hertogenbosch, en Gouda. Verscheidene contribuanten van de Stichting drukwerk in de Marge vervaardigen  nog ieder jaar een  Kopperprent; zo ook de Drukkerswerkplaats Gouda.